Aldaketa klimatikora egokitzea Europako nekazaritzaren etorkizunerako

Ingurumenaren Europako Agentziak klima-aldaketak Europako nekazaritza-sektorean izango dituen eraginei buruzko txosten bat argitaratu du. Txostenean, espero diren ondorioak aztertzeaz gain, testuinguru berrira egokitzeko beharrezko jarduketak eta politikak azaltzen dira.  

Klima-aldaketak eragin nabarmena izango du Europako nekazaritza- eta abeltzaintza-ekoizpenetan. Tenperaturaren igoera globalak eragin handiagoa izango du Europa hegoaldeko herrialdeetan, honako hauen eragina izango baitute:

• Ur-eskuragarritasun txikiagoa.
  • Prezipitazio gutxiago/Lehorte luzeagoak.
  • Ur-eskari handiagoa nekazaritzan.
• Uholde-arrisku handiagoa.
• Muturreko berotasunaren igoera.
• Bioaniztasuna galtzeko arrisku handiagoa.
• Laboreen errendimendu txikiagoa, eta, ondorioz, ganadu-ekoizpenaren errendimendu txikiagoa.
• Animalien ongizatearen murrizketa bazkalekuen murrizketaren ondorioz.

Tenperaturaren igoerak aukerak sortuko ditu Europako iparraldeko eskualdetan:

• Ekoizpen-ziklo luzeagoak.
• Loraketa eta uzten aurrerapenak.

Eskualdeetan labore berriak ezartzeko aukera.

1. irudia: Klima-aldaketaren eragin nagusiak Europako eskualde biogeografiko desberdinetan.

Nekazaritza-ustiategiak baldintza berri horietara egokitzeko, estatu kideen gobernu-politiken babesa behar dute, eta, alde horretatik, 2021-2027 NPE berriak motor bat izan nahi du estatuek beren politiken bidez ustiategien ikerketa eta finantzaketa sustatzeko eta aldaketa klimatikora egokitzeko.

2. irudia: Nekazaritza-sektorea klima-aldaketara egokitzeko politikak, mundu-mailan eta Europa mailan.

Nekazaritza- eta abeltzaintza-sektoreko berotegi-efektuko igorpenek EBko igorpen guztien % 10 dira, eta horietatik % 38 hartzidura enterikoak eragiten du.

3. irudia: Nekazaritza-jardueretatik eratorritako igorpenak.

Posible da igorpen horiek murriztea nekazaritza- eta abeltzaintza-ustiategiak kudeatzeko neurriak aplikatuz, esate baterako, honako hauek:

• Hausnarkariei elikadura selektiboko programak ezartzea.
• Biogasa ekoiztea elektrizitatea sortzeko, bazkaren digestio anaerobikotik abiatuta.
• Doitasunezko nekazaritza: ongarri nitrogenatu gutxiago aplikatzea.
• Karbonoaren lurreko atxikipen-gaitasuna areagotzea lurzoruen kudeaketaren bidez.

Nazio- eta eskualde-mailako babes-politikak behar dira ustiategiak klima-aldaketara egokitzeko. Hauek dira nagusiak:

• Nekazaritza-aholkularitzan klima-aldaketarako egokitzapena txertatzea.
• Nekazaritza-aseguruak, gertakari klimatikoen arriskua kudeatzeko.
• Ureztaketa-sistemen efizientzia sustatzea.
• Uholdeak kudeatu eta prebenitzea.

Nekazaritza-ustiategien mailako neurriak labore estentsiboetan, animalien ekoizpenean, baratzezaintzan eta mahasgintzan aplika daitezke, eta honako jarduketa hauek identifikatzen dira:

• Ekosistemarekin bateragarriak diren drainatzeak.
• Ureztapen efizientea sustatzea.
• Doitasunezko nekazaritza ezartzea.
• Balio natural handiko espazioak sustatzea edo nekazaritza ekologikoa ezartzea.
• Labore-egutegiak aldatzea.
• Babes-laboreak ezartzea.
• Labore egokituak erabiltzea.
• Gordailuak lursailen marjinetan mantentzea.
• Lur-lantze gutxi edo bat ere ez.
• Laboreen dibertsifikazioa eta errotazioa.
• Tolerantzia eta produktibitate handiko ganadua haztea.
• Bazken kudeaketa hobetzea.
• Animalien ekoizpen-baldintzak hobetzea.
• Klima-aldaketak animaliengan eragindako gaixotasunen prebentzioa.
• Ongarriketaren aldaketa eta aplikazioak.
• Negutegiak instalatzea.
• Monitorizazio- eta babes-ekipamenduak instalatzea.
• Ustiategietako jardueren dibertsifikazioa.

4. irudia: Ustiapen-mailan ezarri daitezkeen neurriak.

Europako politikak iristear dauden baldintza klimatiko berrietarako egokitzapenean oinarritzen dira gehienbat, eta horretarako honako hau egin behar da:

• Ezagutza sustatzea hauen bidez:
  • Datu eta adierazleen bilketa.
  • Ezagutza eta berrikuntza ekarriko dituzten proiektuak garatzea.
  • Klima-aldaketak izango dituen ondorioak hobeto ulertzea, gizarte europarraren kontsumo-patroien eraginari begira.
• Ekosistemak egokitzeko neurriak sustatzea ustiategi-mailan:
  • NPE berrian, klima-aldaketara egokitzeak berebiziko garrantzia du.
  • Ezarri beharreko neurriek onurak ekarri behar dituzte hauei begira:
    • Uraren eta lurraren kudeaketa hobea, egokitzapenari, arintzeari eta bideragarritasun ekonomikoari begira onurak ekarriko dituena.
    • Egokitzapen- eta arintze-praktikak bateratzea ekoizpen erresilienteari eusteko: ur- eta lur-baliabideen kontserbazioa, lehorteen, izurriteen eta bestelako gertakari klimatikoen murrizketa, igorpenen murrizketa eta karbonoak lurrean duen atxikipen-gaitasuna areagotzea.

Ahalegin handiagoa behar da ustiategietan neurri gehiago ezartzeko, onura ugari sustatuz:

• Termino ekonomikoetan, nekazarientzat.
• Ingurumen-terminoetan, erresilientzia eta egokitzapen-gaitasuna sustatuz.

Egokitzapen-neurriak ez dira eskakizun gehigarri moduan ulertu behar, baizik eta epe luzera Europako nekazaritzaren jasangarritasuna ahalbidetuko duten konponbide moduan.

Posible da elikagaien ekoizpen eta komertzializazio jasangarriagoa lortzea, ondorioz klima-aldaketari begira erresilienteagoa izango dena, baina, horretarako, estrategia eta politikak aldatu behar dira, baita herritarren jokabidea eta egun eskuragarri dagoen ezagutzaren erabilera ere.